Enderûnlu Fâzıl (1759 - 1810), 18. yüzyılda yaşamış olan divan şairlerindendir. Enderûn mektebinde yetiştiği için "Enderûnlu" lâkabını almıştır. Akkâ’da doğdu. Asıl adı Hüseyin'dir. Akkâ muhafızı Zâhir Ömer’in torunudur. Babası öldürülünce Fazıl ve kardeşi Hasan amcaları ile birlikte İstanbul’a getirildi.
Hükümdarın fermanı ile kendisi ve kardeşi 1775’te Enderun’a alındı.Sefahate düşkünlüğü ve aşk maceraları dolayısıyla saraydan çıkarıldı İstanbul sokaklarında on iki yıl serseri bir hayat sürdü. Daha sonra devlet büyüklerine yazdığı övgü dolu kasidelerle memurluk talep etti. Anadolu ve Rumeli'de memuriyetlerde bulundu. Hicivlerinden rahatsız olanlarca şikayet edildi ve 1799’da Rodos’a sürüldü. Rodos’ta iken gözlerini kaybetti. Daha sonraki on yılını yatakta geçirdi. Ölmeden bir- iki yıl önce gözlerinin açıldığı belirtilmektedir. 1810'da ölmüştür. Osmanlı döneminde toplatılan ilk kitap olan Zenanname'yi (Kadınlar Kitabı) yazan şairdir.
Enderûnlu Fâzıl'ın Edebi Kişiliği
Fazıl Divanı'nda, özellikle kasideler bölümünde izleri sürülebilen belirgin bir gerçekçi yaklaşım hâkimdir. Şair, hayatının büyük bölümünü sürgün ve affedilme arasında geçirdiği için divanında döneminin yöneticilerine yazılmış doksan kadar kaside vardır. Bu kasideler, şairin hayatına ve piskolojisine dair önemli veriler içerir.
Fazıl, klasik şiirin temel zemininden ayrılmamaya özen gösterir; fakat ondan çok daha ileri boyutta bir ferdiyet hissi ile şiirini hayata açar.
Fazıl, İstanbul manzaralarını, sosyal olayları ve gerçek sevgili tipine ait güzellik unsurlarını kendine has bir yaklaşımla anlatır. Bu yönüyle Nedim'i çağrıştıran bir edası vardır. Özellikle şarkılarında bu yakınlık daha fazla sezilir. Fakat onun şiirinde küçük yaşta girdiği Enderun'un izleri daha belirgindir.