1641 Şanlıurfa doğumlu olan Nabi’nin tam isminin Yusuf Nabi olduğu ve birçok yazarın aksine yoksulluklar içerisinde büyüdüğü bilinmektedir. İstanbul’a geldiğinde 24 yaşında olan Nabi İstanbul’da eğitimini sürdürür ve bir süre İstanbul’da kaldığı dönemlerde yazdığı şiirlerle çevresindekileri etkilemeyi başararak birçok arkadaş edinir.
İstanbul’da bir süre kaldıktan sonra eserlerini yazmaya başlayacağı Halep’e gider. İstanbul’da edindiği arkadaşlarının da etkisiyle daha rahat bir hayat sürer ve devletin sunduğu imkânlardan faydalanır. Halep’te geçirdiği dönemlerde edindiği arkadaşlarından bir tanesi olan ve Halep valiliği görevini sürdürmekte olan Baltacı Mehmet Paşa sadrazamlık görevine terfi olduğunda ise Nabi’yi de yanında götürmüş ve Nabi Darphane Eminliği, Başmukabelecilik gibi görevlerde de hizmet vermiştir.
Nabi hayatının hemen hemen her döneminde sevecen, sıcakkanlı bir insan olması ve bununla birlikte yazdığı şiirlerin ilgi görüp, beğenilmesi üzerine birçok arkadaş edinmiştir. İstanbul ve Halep’te edindiği bu arkadaşları da Nabi’nin hayatını daha güzel ve kolay hale getirmiştir. Genellikle didaktik şiirler yazmakta olan Nabi 1712 yılında İstanbul’da hayatını kaybetmiştir.
Yusuf Nâbi'nin Edebi Kişiliği
Edebiyatımıza düşünce şiiri çığırı açmıştır. Bu açıdan o, hikemi şiirin kurucusudur.
Didaktik, yani öğretici şiirin en başarılı şairlerindendir.
Eserlerinde duygu ve hayal yerine düşünceye önem vermiştir. Bu nedenle şiirlerinde heyecan ve duygular azdır.
Günün olaylarını, çağının haksızlıklarını, huzursuzluklarını edebiyat ve sanattan taviz vermeden işlemiştir.
Nâbî’ye göre şiir, günlük hayatın içinde olmalı, hayattan ve insanlardan kopmamalıdır. Bunun için Şiirlerini hakîmane bir eda ile söyleyen sanatçı, bunlarda sanat unsurlarından uzak durmamıştır.
Şiirlerinin dili dönemine göre bir hayli sadedir.
Bazı hikmet sözleri atasözü gibi kabul edilmiş ve günümüze kadar gelmiştir.
Şiirlerinde sade, açık ve akıcı bir dil kullanan Nâbî, nesirlerinde hayli ağır bir dil kullanmıştır.