Enflasyonun kısa ve öz bir şekilde tanımı şudur: Bir ekonomideki fiyatlar genel düzeyinin sürekli artmasıdır. Ülkemizde bu hesaplama, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılmaktadır.
Enflasyon Nasıl Hesaplanır?
Enflasyon hesaplamasında, (her ekonomi için farklı olmak üzere) belirli bir mal ve hizmet sepeti saptanır. Daha sonra temel bir yıl tespit edilir. Belirlenen mal ve hizmet sepetinin temel yıldaki toplam değeri ile cari yıldaki toplam değeri oranlanır. Burada bulunan değer, enflasyon oranını vermektedir.
Enflasyon Türleri
Enflasyon; ılımlı enflasyon, yüksek enflasyon ve hiperenflasyon olmak üzere üçe ayrılır.
Ilımlı Enflasyon: Fiyat artışlarının oldukça düşük oranlarda gerçekleştiği enflasyonu ifade etmektedir. Paraya olan güvenin sarsılmasına neden olmaz.
Yüksek Enflasyon: Fiyat artışlarının iki haneli rakamlara çıktığı enflasyon türüdür. Paraya olan güven sarsılmıştır.
Hiperenflasyon: Fiyat artışları aşırı yüksek bir seviyeye gelmiştir. En şiddetli enflasyon türüdür. Aynı gün içerisinde bile fiyat artışları yaşanmaktadır.
Talep ve Arz Enflasyonu
Enflasyonu, ortaya çıkış nedenlerine göre talep ve arz enflasyonu olarak da ikiye ayırabiliriz.
Talep Enflasyonu: Yürürlükteki fiyatlar genel seviyesinde, herhangi bir nedenle toplam talebin artması neticesinde mevcut mal ve hizmetlerin toplam talebi karşılayamaması durumunda ortaya çıkar.
Arz Enflasyonu: Yürürlükteki fiyatlar genel seviyesinde, toplam talep sabitken arzın azalmasıyla ortaya çıkar.
Enflasyon Vergisi Nedir?
Devlet, bütçe açıklarını kapatmak için ya para basar ya da borç alır. Eğer para basarsa kişilerin ellerindeki paranın satın alma gücü düşer ve bu duruma enflasyon vergisi denilir.
Enflasyonla Nasıl Mücadele Edilir?
Enflasyonla mücadelede daraltıcı para politikası (zorunlu karşılıkların artırılması, faiz oranlarının artırılması vs.) ve daraltıcı maliye politikası (vergilerin artırılması, harcamaların kısıtlanması vs.) uygulanmalıdır.
Enflasyonla mücadelede en etkili yol, fazla likiditenin azaltılmasıdır. Bu fazla likiditenin azaltılması için seçeneklerden biri borçlanılmasıdır. Özellikle de devlet tahvillerinin halka satılması ile şahıslara yapılan borçlanma, enflasyonla etkin bir mücadele sağlayabilir.